Tigray at a Crossroads: The Grand Coalition Imperative

Mekelle፡Telaviv, Nairobi, Pretoria, London, (Tigray Herald).

Tigray at a Crossroads: The Grand Coalition Imperative

A Strategic Blueprint for National Salvation Jointly Reviewed and Endorsed by the Horn of Africa Geopolitical Review & Tigray Herald Editorial Board

Issued by the Editorial Boards

Editorial Foreword: A Moment of Reckoning, A Blueprint for Unity

The Horn of Africa Geopolitical Review and the Tigray Herald Editorial Board have conducted a thorough, joint review of “The Strategic Roadmap for the Formation of a Tigray Grand Coalition” a visionary proposal authored by Mr. Biserat Amare.This is not merely a political thesis. It is a timely, actionable framework for national redemption,grounded in the lived realities of Tigray’s post-genocide fragility and informed by globalexperiences in coalition governance. In light of the document’s strategic depth and national urgency, we issue this formal editorialendorsement and urge all Tigrayan stakeholders at home and across the diaspora to engagewith its principles and recommendations without delay.

The full proposal is available at: www.tigrayherald.org

Learning from History: The Power of Grand Coalitions

Across continents and crises, divided nations have found salvation through broad-basedcoalitions. Mr. Amare’s proposal draws on instructive precedents:

Finland’s Rainbow Coalition (1995–2003) – A five-party alliance that guided economicstabilization and European integration post-Cold War.

Germany’s CDU-SPD Grand Coalition – A centrist response to multiple national crises,uniting traditional rivals in pragmatic governance.

South Africa’s Government of National Unity (1994) Nelson Mandela’s bold inclusion offormer adversaries to build a democratic future.These models remind us that coalition governance, while dificult, is often the only viable path intimes of deep fragmentation. Mr. Amare also references lesser-known but critically instructive cases such as the coalitionstrategies of the Qing Communist Party—to demonstrate the geopolitical versatility of inclusivegovernance under existential pressure.

Tigray’s Political Landscape: Paralysis, Instability, and a Closing Window

Tigray’s political vacuum has become dangerously unstable. A discredited elite, rogue militias,institutional breakdown, and post-genocide trauma now dominate the transitional phase. The Interim Administration has been crippled by internal sabotage and militarized patronagenetworks.Without immediate political re-foundation, Tigray risks descending into internal conflict drivennot by external invaders, but by its own disintegrating center. Mr. Biserat Amare’s Grand Coalition Framework ofers a bold, realistic response to this crisis. Itis not a power-sharing gimmick it is a strategic tool to restore legitimacy, share responsibility,and lay the foundation for democratic transition.

Six Pillars of the Grand Coalition Framework

Our joint editorial boards afirm the central components of the proposal as essential to Tigray’ssurvival:

1. Inclusive Stakeholder Participation

Reformist actors, civil society leaders, the diaspora, clergy, youth, and veteran fighters must allhave a seat at the table. No single force should monopolize Tigray’s future.

2. Transitional Power-Sharing Architecture

Rotational leadership, enforceable term limits, and institutional checks are key to dismantlingentrenched political monopolies.

3. Civil-Military Separation

The TDF must be professionalized and de-politicized. Governance must be civilian-led freefrom militia influence or warlord dynamics.

4. Institutional and Legal Reform

The framework calls for immediate reforms to judicial independence, anti-corruption enforcement, land/resource governance, and neutral electoral bodies.

5. Truth and Reconciliation

A Tigray Reconciliation Commission should document atrocities, address intra-Tigrayanviolence, and expose illegal gold exploitation, land grabs, and political sabotage.

6. Time-Bound Democratic Transition

The roadmap outlines a 24–36 month transition period, culminating in free, fair, internationallymonitored elections.

Editorial Warning: Delay Is Not Neutral—It Is Destructive

Every day of indecision deepens political fragmentation, empowers corrupt networks, and fuelsthe risk of violent implosion.Let us be clear:This proposal is not optional. It is existential.

Our Editorial Position: A Call to Embrace the Framework

We, the Horn of Africa Geopolitical Review and the Tigray Herald Editorial Board, jointly state:

We fully endorse Mr. Biserat Amare’s Grand Coalition Proposal as a comprehensive,inclusive, and forward-looking blueprint for Tigray’s national salvation.

We recognize the global and historical relevance of the proposal, including Mr. Amare’sintegration of case studies from Europe, Africa, and China.

We afirm the proposal’s value not only as an internal governance mechanism but as acredible diplomatic framework to engage international stakeholders and development partnersin Tigray’s reconstruction.

Strategic Recommendations to All Tigrayan Stakeholders

We urge all sectors of Tigrayan society government, opposition, civil society, the military, andthe diaspora to take the following actions:

Read the full proposal at www.tigrayherald.org

Hold transparent public forums in all zones and among diaspora communities

Insist on open political debate, rejecting censorship or intimidation

Include youth, women, faith leaders, survivors, and professionals in coalition design

Resist all forms of elite sabotage, militarized manipulation, or ideological purity tests

Key Reminders and Strategic Insights

This is not a partisan platform it is a national covenant. No single institution military, political, or administrative can rescue Tigray alone.The Grand Coalition Framework is the final peaceful reset before another spiral of internalconflict.Real leadership today requires sacrifice, compromise, and long-term vision.

Final Word: The Choice Is Now Reform or Ruin

Tigray does not need another faction. It needs a unifying political reset anchored in justice,humility, and constitutional order. Mr. Biserat Amare’s proposal is not aspirational rhetoric it is a practical framework forcollective survival.Let the document be read. Let it be debated. Let it be adopted.

Before the window closes.

The price of unity is sacrifice. The cost of inaction is collapse. The Grand Coalition is not a theory. It is a national necessity.

Access the Full Document:🔗 www.tigrayherald.org

For additional commentary and strategic insight:

ስሙር ብሄራዊ ግንባር/ልፍንቲ (National Unity Front )

1. መእተዊ

ኣብዚ ፅሑፍ እንታይነትን ስነ-ሓሳባዊ መበገሲን ፥ ተሞኩሮታት ዓለም፥ ዕላማን ኣድላይነትን ስሙር ግንባር (ልፍንት) ክንዝቲ ኢና። ስሙር ግንባር (ልፍንቲ) ጥምረት ወይ ምትሕብባር ንዘድልዮ ሓደ ኣካል በይኑ ክፍፅሞ ዘይኽእል ንግዲ ይኹን ሕርሻ ብሕብረት ተፈፃምነት ክረክብ ኣብ ምግባር ከገልግል ዝኽእል መሳርሒ ናይ ሓድነት እዩ። ኣብዚ ፅሑፍ ቁልፊ ኣጀንዳን ትኹረትን ግን ፖለቲካዊ ልፍንቲ (ስሙር ግንባር) እዩ። እዚ ናይ ሓባር ግንባር፥ ልፍንቲ፥ መሻርክቲ፥ ፅምዶ፥ ስሙር ግንባር ፥ ብእንግሊዝኛ (United Front, alliance, coalition) እናተባህለ ዝፍለጥ ኣብ ጉዳይ ቃልሲ ህዝቢ ትግራይ ዝህልዎ ቦታን ኣገዳስነትን ንምምላስ ዝዓለመ እዩ።

ዕላማን እንታይነትን ስሙር ግንባር (ልፍንቲ)

ስሙር ግንባር ክልተ ወይ ካብ ክልተ ንላዕሊ ናይ ፖለቲካ ሓይልታት ዝገብርዎ ብሰነድ ዝተደገፈ ናይ ተግባር (ስራሕ) ውዕል እዩ። መንግስቲ ብልፍንቲ ንምጥያሽ ኣብ ብዲሞክራሲ ዝምራሓ ሃገራት ልዕሊ ሓምሳ ሚኤታዊ መረፃ ድምፂ ህዝቢ ኣብ ዘይተረኸበሉ ኩነታት ብዕድመ ናይቲ ካብቶም ተወዳደርቱ ሰልፍታት ዝበዝሐ ድምፂ ዝአኸበ ነገር ግን ልዕሊ ሓማሳ ሚኤታዊ (majority) ዘይረኸበ ፓርቲ በይኑ መንግስቲ ከጣይሽ እኩል ድምፂ ስለዘይዓቀበ ነቶም ቀፂሎም ተኸታሊ ድምፂ ዝዓቀቡ ሰልፍታት ዓዲሙ ናይ ልፍንቲ (coalition) መንግስቲ የጣይሽ። እዚ ኣብ እስራኤል ብተድጋጋሚ ዝተራእየን ዝቅፅል ዘሎን ፍፃመ እዩ። ልፍንቲ መንግስታዊ ስልጣን ዘይተቆፃፀሩ ናይ ፖለቲካ ሰልፍታት ጥምረት ብምጥያሽ ጉልበቶም ንምሕያል ዝፈጥርዎ ናይ ቃልሲ ስትራተጂ እዩ። ልፍንት ኣብ ብዙሓት ሃገራት ዝተፈተነ ናይ ፖለቲካዊ ሓይልታት ኣሰላልፋ ፍቱን መሳርሒ እዩ።

ኣብ ጉዳይ ሃገሮም ኣብቲ ዝሰማምዕሉ ዘትዮም ብምስምማዕ ነቲ ኣፈላላዮም ንጎድኒ የፅንሕዎ። ኣብቲ መድረኽ ዘሎ ናይ ሃገሮም ናይ ሓባር ፀላኢን ዕማምን ብምንፃር ፥ንተግባራውነቱ ድማ ብሓባር ዝስርሕ ናይቶም ዝሰመሩ መላፍንቲ መሪሕነትን ፖሊስን ብምጥያሽን ምሕንፃፅን ነቲ ናይ ሓባር ፀላኢ ኣግሊሶም ዕማም ናይቲ መድረኽ ብሓባር ይፍፅሙ። መብዛሕትኡ ኣብ ሃገራትን ህዝብታትን ዘጋጥም ሓደጋን ሽግርን ብፍላይ ብሄራዊ መኻልፋት ወይ ሓደጋታት ከም ኩናት፥ ፖለቲካዊን ፀጥታዊን ውድቀት፥ ተፈጥራዊ ሓደጋታትን  ጥምየትን ወዘተ ልዕሊ ናይ ሓደ ፖለቲካ ፓርቲን ውልቀሰባትን ዓቅሚን ተልእኮን እዩ። መንግስቲ ዘድለየሉ ምክንያት ውን ንዚ እዩ። ንኩሉ ዘየሳትፍ ብዝተወኑ ጉጅለታት ዝምራሕ ኣግላሊን ገባትን መንግስቲ ኣብ ዘለወን ሃገራት ውን ናይ ማዓልቲ ጉዳይ ምበር ኩሉ ግዜ ኣብ ኣፍ ደገ ሓደጋ እየን። እዚኦም ዓይነት ኣግለልቲ መንግስታት ብናይ ህዝቢ ተቃውሞን ጎንፅን ፈረስቲ እዮም። እንትፈርሱ ኣከቲሎሞ ዝመፁ ሓደጋ ሃገር ክሻዕ ምፍራስ ዝበፅሕ ሳዕቤን ኣለዎ። መብዛሕተኣን ሃገራት ዓለም ብፍላይ እተን ስርዓት ዲሞክራሲ ዘየተኣታተዋ ኣብ ክንዲ ንኩሉ ዝሓቁፍ ኣሳታፊ ፖለቲካዊን ቁጠባዊን ስርዓተ መንግስቲ ውድቀትን ኩናትን እናታኣናገደ ዝነብር ኣግላሊን ገባትን ስርዓት ይኽተላ፥ ብኡ ብዝቀፀላ ውድቀት መደምደምተኣን ይኸውን። ዳርጋ ኩለን ናይ ኣፍሪቃ ሃገራት ብዝኸፍኣ ድማ ኢትዮጵያ ካብተን ዝሓመቐ ጫፍ ብኣግላሊነት (extractive) ዝፍለጣ ሃገራት ሓንቲ እያ። ብፍፁም ጠቅላልነትን “(absolutist) ሓፂናዊ ናይ ኦሊጋርኪ (ውሑዳት ጎይቶት) ስርዓትን (Iron law of Oligarchy) ተባሂላ ትፍለጥ ሃገር እያ። ብታሪኽ ይኹን ብባህላዊ ልምዲ ጭቆናን ፍፁም ጥቅላልነትን ዝቃወሙ ትካላት እውን ኔሮም ኣይፈልጡን”1። እዚ ፍፁም ጠቅላልነት (absolutism) ብካሊእ ኣባህላ ገባትነት ዝምልከት ሰፊሕ ዝተማለኣ ፅንዓት ኣብ ዳርጋ ኩለን ሃገራት ዓለም ዘካየዱ ክልተ ፕሮፌሰራት (ዳሮን ኣክሞግሉን ጀምስ ሮቢንሶንን) `ኣብቲ ንምንታይ ሃገራት ይወድቃ/ይፍርሳ (why Nations Fail) ኣብ ዝብል መፅሓፎም መዋፅኦ ካብ ውድቅት ኢሎም ዝሓበርዎ እዚ ዝስዕብ ኣገዳሲ ሓቤሬታ ኢሎም ኣለዉ። “A key factor in these episodes, which saw a major turn toward inclusive institutions, was the empowerment of a broad base coalition that could stand up against absolutist institutions by more inclusive, pluralistic ones. A revolution by a broad coalition makes the emergence of pluralistic political institutions much more likely.”2 ኣብዚ ፍፃመ ኣንፃር ገባትነት (ፍፁምነት) ናብ ኣንፈት ሓቋፊ ትካላት ብዙሕነት ዝውስድ ቁልፊ ረቋሒ ብዋናነት ዝረኣ ምሕያል ሰፊሕ መሰረት ዘለዎ ናይ ሓባር ግንባር (ልፍንቲ) እዩ። እዚ ምስዝግርበር መሰረታዊ ለውጢ (ወያነ) ብምትእትታው ናይ ብዙሕነት (መድብለ ፓርቲ) ትካላት ፖለቲካ ክዋለድ ዚያዳ ዕድል ይፈጥር።”2 ይብሉና ኣለዉ።

ልፍንቲ (coalition) ንትግራይ ፋይዳ ኣለዎ ዶ?

 ንትግራይ ልፍንቲ ይኹን ናይ ፖለቲካ ስርዓት ለውጢ ኣየድልያን ዝብሉ ህወሓትን ደገፍቶምን መርገፂኦም ንፁርን ጥንኩርን እዩ። እዚኦም ንህዝቢ ትግራይ ዝጠቅም ዓላማ ሃልይዎም ዘይኮነስ ልፍንትን ለውጥን ንውድብና ህወሓት ከጥፍኣልና እዩ ዝብል ምስምስ ሰለዘለዎም እዩ። ብናይ ግሊ ጥቅሚን ፖለቲካ ዕስለን ዝተለጠፉ፥ ፅግዕተኛታት ገሊኦም ድማ ብግጉይ ኣስተምህሮ ብዝሓዝዎ ርድኢት ለውጢ ይኹን ልፍንቲ ጎዳኢ መሲሉ ስለዝረኣዮም፥ ዝቃወሙ ኣይተሳእኑን። ገሊኦም ድማ ነቲ ምክንያት ተቀቢሎም ሕዚ ግዚኡ ኣይኮነን ዝብሉ ዝተወሰኑ ሙሁራት ኣይተሳእኑን። እቲ ዘቅርብዎ ምክንያት ግን ብቁዕን ትክክልን ኣይኮነንን። ልፍንቲ ኩል ግዜ ፋይዳ ኣለዎ፡ ብግዜ ዝውሰን ኣይኮነን። ሓድነትን ጥሙር ሓይልን ሒዙ ስለዝምፅእ ኣገዳስነቱ ኣብ ሕቶ ኣትዩ ኣይፈልጥን። ዚያዳ ወሳኒን ፍሉይ ተደላይነትን ዝጥለበሉ ብዘየካ ልፍንቲ መዋፅኦ ዝሰኣነሉ ግዜ ኣሎ። ልፍንቲ እቲ ሕጂ ትግራይ ኣትያቶ ዘላ ናይ ህልውና መፃብብ ካብቶም መዋፅኦ ዝፈጥሩ ቁልፊን ወሳኒን መሳርሒ እዩ። ናይ ውሽጥን ግዳምን ፀላእቲ ተጠናኪሮም ናይ ሓደ ህዝብን ሃገርን ህልውና ኣብ ሓደጋ ዘውደቅሉ ኩነታት ዝህሉ ዝፍጠር ልፍንቲ መፍትሕነቱ ብታሪኽን ተሞኩሮን ኣብ ዓለም ተረጋጊፁ እዩ።

ተሞኩሮታት ስሙር ግንባር

1. ካልኣይ ውግእ ዓለም

 ኣብ ካልኣይ ውግእ ዓለም ኣብ ሞንጎ ዘይቃደዉ ሰነ-ሓሳብ ዝክተሉ ሃገራት ሕብረት ሶብዮትን ኣሜሪካን ዝመርሕዎ ደንበታት ናይ ሓባር ህልውና ሓደጋ ስለዝገጠሞም ኪዳን (allies) ዝብል ልፍንቲ ኣጣይሾም ንውፅኢት ናይ ካልኣይ ውግእ ዓለም ቀይሮም። ናዚ ጀርመን ዝመርሖ ደንበ ዛብያ (axis) ብምስዓር እቲ ኩናት ናብ ረብሐኦም ክቅይርዎን ድሕንነት ሃገሮም ከረጋግፁን ኪኢሎም እዮም። ስዒቡ ንቲ ሕጂ ኣብ ዓለምና ዝመርሕ ዘሎ ሕቡራት መንግስታት (United Nations) ብምጥያሽ ተነፃፃሪ ሰላምን ዕብየት ቁጠባን ኣብ ዓለም ንዝሓለፉ 80 ዓመታት ከረጋግፁ ኪኢሎም እዮም።

• ቻይና

ቻይና ካብቶም ኣብ ስሙር ግንባር (ልፍንቲ) ሃፍታም ተሞክሮ ዘለዎም ሃገራት እያ። ነቲ ሓጂ ትግራይ ኣትያቶ ዘላ ናይ ህልውና ሓደጋ ዝመስል ኩነታት ኣጋጢምዎም ከምዝነበረ ዝዝከር ታሪኽ ኣለዎም። ኣብ 1912 እቲ ንቻይና ንዘመናት ዝገዝኣ ናይ  ኩይንግ (Qing) ዘውዳዊ ስርወ መንግስቲ ዘንሃይ (Xinhai revolution) ብዝብል ዓመፅ ካብ ስልጣን ቦትኡ ክእለ ገበርዎ። ቻይና ካብ ናይ ልዕሊ 2000 ዓመታት ዘውዳዊ ኣገዛዛ ነፃ ኾይና ኣብ ክንድኡ ናብ ሪፓፕሊክ ተሰጋጊራ። ድሕሪ ኣርባዕተ (4) ዓመታት ብወርሒ ሰነ 1916 ዓ/ም ግን እቲ ናይ መጀመርያ ፕርዚዳንት ያን (Yuan) ብሕማም ምስ ሞተ ብኣርባዕቲኡ ማኣዝን ዝነበሩ ዕጡቋት (warlords) ብተናፀልን ስሙር ግንባር እናጣየሹ ስልጣንን ልዕልነትን ንምቅርማት ኣብ ሕድሕዶምን ምስቲ ማእኸላይ መንግስትን ኩናት ኣዊጆም ንቻይና ኣፈራሪሶም ስርዓተ ኣልቦኝነት ኣብ መላእ ቻይና ክተኣታቶ መንገዲ ኸፈቱ። ቻይናውያን ነዚ ኩነታት ምብትታን ሃገሮም ንምድሓን ክልተ ዙር ልፍንቲ ጌሮም።

1ይ ዙር ስሙር ግንባር (ልፍንቲ) ቻይና

ቀዳማይ ዙር ልፍንቲ ኣብ ውሽጢ ቻይና ስልጣንን ሃፍትን ንምቁፅፃር ዕላማ ዝገበሩ ዕጡቋት (ዎርሎርድስ) ደቂ ሃገረ ቻይና ንምምካት ዝተጣየሸ ግንባር እዩ።

➢ ካብ 1916-1928 ዓ/ም ፈ ኣብዘሎ ዘመን ናይ ሓይልታት ዎር ሎርድስ (war lords) እናተባህለ እዩ ዝፍለጥ። እዚ ዘመን ዕጡቃት ዎርሎርድስ ንቻይና ተኸፋፊሎማ ዝወረርሉ ዘመን እዩ።

➢ ማእኸላይ መንግስቲ ኣብ ደቡባዊ ጫፍ ቻይና ኣብ ሓንቲ ክፍለ ሃገር ጥራሕ ተኸቢቡ

➢ 1923 ሰሙር ግንባር ኣብ ሞንጎ ብሳንያትሰን ዝምራሕ ብሄራዊ ፓርቲን ናይ ቻይና ኮሚዩኒስት ፓርቲ (CCP) ን ተመስሪቱ።

➢ ዓላምኡ ሓድነት ቻይና ንምዕቃብ ኣንፃር ዎርሎርድስ እዩ ኔሩ።

➢ ናይ ሓባር ሰራዊት ብሄራዊ ሓይሊ ፈጢሮም

➢ 1926 ዓ/ም ሰሜናዊ ክፋል ቻይና (Northern expedition) ወታደራዊ ወፍሪ ኣሳሊጦም፡ ንዕጡቅ ሓይላታት ጎይታ (ዎርሎርድስ) ድማ ንመብዛሕትኡ ክፋሎም ደምሲሶሞም።

➢ እቲ ልፍንቲ ኣብ 1927 ዳርጋ ተዓውቱ። ዝተኸፋፈለት ቻይና ተመሊሳ ናብ ንቡር ተመሊሳ።

➢ እቲ ተፈጢሩ ዝነበረ ልፍንቲ ብ1928 ዓ/ም ፈሪሱ እኴ እንተነበረ ንመበል ካልኣይ ግዜ ንናይ ጃፓን ባዕዳዊ ወራር ንምምካት እንደገና ተጣይሹ።

2ይ ዙር ስሙር ግንባር ቻይና

➢ 2ይ ዙር ኣብ ሞንጎ ብሄረተኛ መንግስቲ ኮሚንታንግን CCPን 1937-45 ኣንፃር ጃፓን ዝተሳለጠ ልፍንቲ እዩ። ተዓዊቱ ድማ።

➢ እዚ ልፍንቲ ኣብ ቅነ 2ይ ውግእ ዓለም ናይ ወፃእ ወራሪ ሓይሊ ንምምካት ዝተሳለጥ ልፍንቲ እዩ።

➢ ህብረት ሶብየት ነቲ ልፍንቲ ብድሕሪት ዋና ደጋፊት ብምኻን ብዕጥቅን ሞራልን ኽሕይልን ክዕወትን ዝገበረት መሓዛ ቻይና ኾይና ምስላፋ ይፍለጥ።

➢ ጃፓን ብ1945 ዓ/ም ብስሙር ቅልፅም ቻይናውያን ተሳዒራ። ቻይና ድማ ተዓዊታ።

➢ ኣብ ፅባሕ ስዕረት ጃፓን እቲ ምእንተ ምምካት ናይ ሓባር ፀላኢ ተጣይሹ ዝነበረ ልፍንቲ ሾትኡ ስለዝወቅዐ ፈሪሱ። ተላፈንቲ ነበር ናብ ሕድ ሕድ ኩናት ተመሊሶም ።

➢ ኣብ 1949 ዓ/ም ኣብ ሞንጎ CCP (ኮሚኒስት ፓርቲ ቻይና) ን ብሄረተኛ ሓይሊ ኾሚንታግን ስልጣን ንምብሓት ኣብ ዝገበርዎ ሕድ ሕድ ኩናት ኮሚኒስት ፓርቲ ቻይና ስዒሩ ክሻዕ ሕጂ ንልዕሊ 70 ዓመታት ናይ ቻይና ሃገራዊ ሓድነት ሓልዩ ኣብ ስልጣን ይቅፅል ኣሎ።

3፡ ካብ ናይ ቻይና ስሙር ግንባር ትግራይ እንታይ ተሞኩሮ ትመሃር?

ኣብ ትሕቲ ህወሓት ዘላ ትግራይ እዚ ኣብ ላዕሊ ዝረእናዮ ተሞክሮታት ልፍንቲ ኣይፍለጥን። ልፍንቲ ኣብ ኣዝዮም ሃገሮምን ህዝቦምን ዝፈትዉ ተባዓት ተቃለስቲ ሓይልታት ዝፍጠር ብሄራዊ ሓድነት ምኻኑ ኢና ክንሪኢ ኪኢልና ዘለና። እዞም ዝስዕቡ 5 ቁልፊ ጠባያት ድማ መሰረት ይገብር።

1. ናይ ህልውና ሓደጋ ኣብ ዝህልወሉ ብህፁፅ ዝትግበር ብሄራዊ ዕማም ሃገራውያን ሓይልታት እዩ።

2. ልፍንቲ ቅድሚ ምስ ናይ ደገ ሓይልታት ኣብ ውሽጢ ሓደ ሃገር ወይ ብሄር ብደቂ እታ ብሄር ዝጅመር ስራሕ እዩ።

3. ኣብ ሞንጎ ዝተፈላለዩ ስነ-ሓሳብ ዝኽተሉ ክልተ ወይ ካብኡ ንላዕሊ ዝኾኑ ሓይልታት ኣንፃር ናይ ሓባር ብሄራዊ ፀላኢ ዝግብር ጥምረት እዩ።

4. ናይ ሓባር ፀላኢ ዝባሃል ንክልቲኦም ዓይነት ንናይ ውሽጥን ግዳምን ፀላእቲ ዝምከት እዩ። እቲ ዝጣየሽ ልፍንቲ ድማ ንክልቲኦም ዝምክት እዩ።

5. ልፍንቲ ተለዋዋጢ እዩ። ተላፈንቲ ናይ ሓባር ብሄራዊ ኣጀንዳ ምስ ኣሳኽዑ ናብ ሕድ ሕድ ውሽጣዊ ፖለቲካዊ ናይ ስልጣን ንሕንሕ ይምልሱ ። ብሄራዊ ሓደጋ ምስ ዝህሉ ድማ ተመሊሶም ልፍንቲ የጣይሹ። እዚ ቐፃሊ መስርሕ ወይ ዶክትሪን ናይ ሓደ ባዕሉ ዝመርሕ ሕ/ሰብ ውራይ እዩ።

4: ኣብ ትግራይ; ልፍንቲ (ስሙር ግንባር) ዝጠልብ ህፁፅ ኩነታት ተፈጢሩ ኣሎ።

ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ትግራይ ብናይ ጭካነ ጫፍ ዝፍለጥ ናይ ፅንተት ኩናት ንባዕሉ ንህዝቢ ትግራይን ነቲ ተዓዛቢ ዝነበረ ዓለምን ዝሃቦ ሓደ ዓብይ መቃልሕ ኣሎ። እዚ መቃልሕ ድሕሪ ቶክሲ ጠጠው ምባል ውዕሊ ፕሪቶርያ ህዝቢ ትግራይ ህልውንኡ ንምውሓስን ምዕቃብን ብሓፈሻ እቲ ሊሂቅ ድማ ብፍላይ በቲ ቅድሚ እቲ ኩናት ምጅማሩ ዝነበረ ናይ ሓደ ፖለቲካዊ ጉጅለ ገባሪ ሓዳግነት ፖለቲካዊ ስርዓት ምንባር ዘይከኣል ምኻኑ ምርግጋፁ እዩ። እዚ ብዞም ዝስዕቡ ረዘንቲ ጠለባትን ተቃውሞን ኽውን መርቶዖታት ከረጋግፆ ኪኢሉ እዩ።

 ➢ መንግስትን ፖርትን ዝፈሊ ስርዓት ፅባሕ ዘይኮነ ሕጂ ይሃልወና።

 ➢ ንኹሉ ብመዓረ ዝሓቑፍ፡ ኣታሳፊ ናይ ፖለቲካ ስርዓት ሕጂ ይፈጠር።

➢ ንኩሉ ብመዓረ ዘገልግል ናይ ህዝቢ መንግስቲ ምበር ብዕስለ ካድረታት ዝምራሕ ናይ ፓርቲ መንግስቲ ኣየድልየናን።

 ➢ ትካላት ፍትሒን ፀጥታን ካብ ናይ ሓደ ፓርቲ መሓውር ቁፅፅር ወፃኢ ብነፃ ንህዝቢ ኣገልግሎት ይሃቡ።

➢ መራኸቢ ሓፋሽ ካብ ቁፅፅር ጉጅለ መሪሕነት ህወሓት ወፃኢ ብነፃን ብሕግን ክመሓደራን ኣገልግሎት ንህዝቢ ክህባን ዝፈቅድ ስርዓት ይመስረት።

➢ ኣንፃር ዝተጣየሹ ናይ ፖለቲካ ሰልፍታት ዝግበር ዓፈናን ባሕትነት ስልጣንን የብቅዕ።

➢ ህዝቢ ብዝመረፆም መማሓደርቲ ምበር ፓርቲ ብዝመደቦም ምስሌኔታት ኣይመሓደርን። ➢ ጉጅለ ህወሓት ብሽም ህዝቢ ዝተቆፃፀሮ ናይ ቁጠባ ትካላትን ሃፍቲ ህዝቢን ናብ ህዝቢ ይረኸብ።

➢ መሬትን ወርቂን ብሓፈሻ ሃፍተ ገነት ህዝቢ ትግራይ ብኣፈሙዝ ብረት ኣገዲድካ ብካደረታትን ዕጡቃት ጉጀለ ህወሓትን ዝግበር ዘሎ ዘረፋ ጠጠው ይበል። እዞም ኣብ ልዕሊ ዝተላዕሉ ድሕሪ ውዕሊ ሰላም ጥሪቶርያ ደሚቆምን ዓሚቆምን ኣብ ህዝቢ ትግራይ ዝተቃልሑ ሕቶታት እዮም። ብቀሊሉ ዝምለሱ ሕቶታት ግን ኽኾኑ ኣይከኣሉን። ንልዕሊ 30 ዓመታት ብበይናውነት ፖለቲካዊ ስልጣን ገቢቱ ብምሓዝ ንኹሉ ተቆፃፂሩ ዝፀንሐ ገዛኢ ውድብ ህወሓት ካብ ተሓታትነት ንምምላጥ ንውዕሊ ፕሪቶሪያ ብምፅራር ሓቋፊ ግዚያዊ መንግስቲ ከይጣየሽ ብምዕንቃፍ ብበይናውነት እንደገና ስልጣን ክቆፃፀር ተረባሪቡ። ግዚያዊ መንግስቲ መሓውር ናይ ቤት ምክሪ ከይህልዎ ኣትሪሩ ተቃሊሱ። እዚ ኹነታት ንፖለቲካዊ ልዑላውነት ትግራይ ኣሕሊፉ ንኻሊእ ሓይሊ ኣሕሊፉ ብምሃብ እቲ ዝዓበየ ወንጀል ክፍፅም ኪኢሉ እዩ። ኣብ ውሽጡ ለውጢ ከይመፅእ ኣዘዝቲ ሰራዊት ኣሰሊፉ ነቲ ውሽጣዊ ምትዕርራይ ብሓይሊ ወታደራት ስለዝኮለፎ ህወሓት ኣብ ክልተ ክግማዕ ተገዲዱ። እቲ ምግምማዕ ዚያዳ ኣብ ውሽጢ ትግራይ መነግስቲ ከይህሉ ብምዝራግ ኩለመዳያዊ ናይ ፀጥታን ሰላምን ኩነታት ክፈርስ በሪ ኸፊቱ። ኣዘዝቲ ሰራዊት ነዚ ኩነታት ተበሊፆም በቢኸባቢኦም ዘሎ ሃፍተ ገነት ህዝቢ ትግራይ መሬት፥ ወርቂ፥ ሓፂነ መፂንን ኣፅዋርን ብምዝራፍ ወይ ንዘረፍቲ ኣሕሊፍካ ብምሃብ ተሰሊፎም። ኣብ ምዝውዋርን ምስዋርን ሰባት ብምስታፍ ነቲ ሓደጋ ናብ ልዑል ደረጃ ኣሰጋጊሮም። ካብ ወርሒ ጥሪ 2025 ንደሓር ኣብዘሎ ግዜ ድማ ንቲ ጎንፂ ናብ ዝኸፍኣ ብርኪ ክሰጋገር ብምግባር ኣብ ትግራይ እዚ ዝስዕብ ምክፍፋል ክምዕብል ኪኢለ ኣሎ!!

➢ ብውዕሊ ፕሪቶርያ ተጣይሹ ብኣይተ ጌታቸው ረዳ ዝምራሕ ዝነበረ ግዚያዊ ምምሕዳር ብምትሕብባር ፍንጫል ጉጅለ ህወሓትን ኣዘዝቲ ሰራዊትን  ብወታራዊ ሓይሊ ተዓልዩ ። ፕሬዚዳንትን ኣባላት ካቢነን ካብ ትግራይ ብሓይሊ ብረት ተደፊኦም ክበታተኑ ተጌሩ።

➢ ሰራዊት ትግራይ (TDF) ኣብ ክልተ ተኸፊሉ ፡ ኣብ ሞንጎ ኣብ ሓራ መሬት ንሰላምን ለውጥን ተሰሊፍና ኣለና ዝብሉን፡ ካብ ኮር ንላዕሊ ደገፍቲ ህወሓት ኢና ዝብሉን ኣብ ክልተ ቦታ ኣብ ክልተ ሰልፊ ተመቂሉ።

➢ ትግራይ ብናይ ደገ ፀላእትን ብሓይልታት ናይ ውሽጢ ዕጡቋትን (ዎርሎርድ) ተኸፋፊላ።

➢ ዞባ ምዕራብ ትግራይ ካብ 2021 ዓ/ም ጀሚሩ ኣብ ትሕቲ ናይ ኣምሓራን ፌዴራልን ቁፅፅር እዩ ዘሎ።

➢ ኣብ ማእኸል ትግራይ ሓደ ሚልዮን ኣብ ሱዳን 75 ሺ ትግራይ ብዘይ ምግብን መፅለሊን ሓሳረ መከራ ይሪኢ ኣሎ።

➢ ሰሜናዊ ምዕራብን ማእከላይን ትግራይ ብጄኔራት ምግበይ ሃይለ፥ ሃይለስላሴ ግርማይን ማሾ በየነን ዝምርሑ ሰራዊታት ብሓይሊ ብረት ናይ ዞባን ወረዳን መማሓደርቲ ብፍንጫል ጉጅለ ህወሓት ብዘይ ሕጋዊ ዝተሾሙ ይቆፃፀርዎ።

➢ ዞቦታት ደቡብ ምብራቅን ርእሰ ኸተማ መቐለን ምብራቅን ኣብ ሙሉእ ቁፅፀር ፍንጫል ህወሓትን/ልዕሊ ኮርን ለውጢን የለዋን።

➢ ዞባ ደቡብ ትግራይ ካብ ፍንጫል ጉጅለ ህወሓትን ዎርሎድ ጄኔራትን ነፃ እዩ። ብሓይልታት ለውጥን ሰላምን ድማ ይምራሕ።

መጠቃለሊ

ትግራይ ሕጂ ዝተኸፋፈለትን ማእኸላይ ምምሕዳር ዘየብላን ዝፈረሰትን እያ። እዚ ካብቲ ቻይና ኣብ 20 ክ/ዘመን መጀመርያታት ዘጋጠማ ናይ ምብትታን ሓደጋ ዝብእስ ምበር ዝንእስ ኣይኮነን። እዚ ሓደጋ ንምእላይ ሰፊሕ መሰረት ዘለዎ (broad base) ሰልፊ ስሙር ግንባር ብህፁፅ ተጣይሹ ናብ ስራሕ ክኣቱ ዝጠልብ መድረኽ ኢና ኣቲና ዘለና።

5: እንታይ ዓይነት ስሙር ግንባር እዩ ሕጂ ኣብ ትግራይ ክፍጠር ዘለዎ?

 ትግራይ ከም ብሄርን ህዝቢን ሓደገኛ ናይ ህልውና ሓደጋ ኣጋጢምዎ ስለ ዘሎ ነቲ ሓደጋ ዝፈትሓሉ ብሕታዊ ኣንፈት ሰፊሕ መሰረት ዘለዎ ንኹሉ ናብ ሓደ ማእኸል ብምምፃእ ኩሉ ተሳታፊን ተዋሳኢን ዝገብር ሰልፊ ስሙር ብሄራዊ ግንባር (national coalition) እዩ ክኸውን ዝኽእል።

5፡1 ዓይነትን ትሕዝቶን ስሙር ግንባር፡

➢ ስነ–ሓሳብ (Ideology) መበገሲ ዝገብሩ ብኡ ጥራሕ እናኣመቱ ልፍንቲ ዝፈጥሩ ሓይልታት ኣለዉ: እዚ ዓይነት ካብ ልፍንቲ ንላዕሊ እዩ። ስትራተጂካዊ ድማ ይብልዎ።

➢ ዝክተልዎ ስነ–ሓሳብ (Ideology) ብዘየገድሽ ንናይ ሓባር ፀላኢ ንምምካት ጥራሕ ነናይ ባዕልካ እምነት ሒዝካ ዝፍጠር ግንባር መብዛሕትኡ ግዜ ንዚ ዓይነት ስሙር ግንባር ስልታዊ ይብልዎ።

ትግራይ ካብዚ ታይ ትወስድ?

1 ትግራይ ንክልቲኡ ዓይነት ስሙር ግንባር ብዘይ ቅድመ ኩነታት ተቀቢላ ኣብ ብሄራዊ ድሕንነትን ረብሓን መሰረት ብዝገበረ ትንተና ተቀቢላ ልፍንቲ (ስሙር ግንባር) ተጣይሽ፡ ተጠናክር።

2 ትግራይ ኣባል ኣብ እትኮነሉ ስሙር ግንባር ኣብ ውሽጣዊ ጉዳይ ናይቶም ማሓዙት ብፍላጥ ይኹን ብዘይ ፍላጥ ኢድ ምትእትታው ብሕጊ ይኹን ሞራል ገበንን ነውርን ምኻኑ ብወግዒን ፖሊስን ዝኣምን ኣንፈት ክኽተል ይግባእ።

5፡2 ሰሙር ግንባር ኣብ ኢትዮጵያ /ትግራይ ኔሩ ዶ ይፈልጥ? ታይ ንመሃር?

➢ ብስፍሓት ዝተሰርሐሉ ኣይኮነን። ኣብ ክንዲ ስሙር ግንባር ኢትዮጵያውያን ነንባዕሎም ዝተዋግእሉ ወይ ዘይተሓጋገዝሉ ታሪኽ እዩ ዝበዝሕ።

➢ ምስ ናይ ደገ ሓይሊ ብምሽራኽ ናይ ውሽጢ ሓይሊ ምውቃዕ ኣብ ኢትዮጵያ ብፍላይ ስልጣን ብዝተቆፃፀር ገዛኢ ሓይሊ ዝተለመደ ፖለቲካዊ ባህሊ ኾይኑ እዩ ፀኒሑ።

➢ ተጋሩ ኣብ ክንዲ መላፍንቲ በይኖም ዝተዋግእሉ ታሪኽ እዩ ዝበዝሕ።

➢ ብኢትዮጵያ ደረጃ ዝተገብረ ፀረ ኢጣልያ ልፍንቲ ንሓፂር ግዜ ዝሰርሐ ናይ ዓድዋ ውግእ ከም እንኮ ተሞኩሮ ናይ ስሙር ግንባር ክቁፀር ይኽእል እዩ።

➢ እቲ ዝሓሸን ዝሰፍሐን ሰሙር ግንባር ኣብ 20 ክ/ዘመን መወዳእታ ንሓይሊ ምድሕርሓር ደርጊን ሕብረት ሶብየትን ንምምካት ዝተገብረ ኣብ ሞንጎ ናይ ኤርትራ ሓይልታትን ህወሓትን እዩ። ህወሓት ንናይ ኦሮሞን ካልኦት ጉጅለታትን ኣብ ምዕጣቅን ምፍጣር ሽርክናን ዝተፃወቶ ተራ ዝነኣድ እዩ ኔሩ።

➢ እዚ ተሞክሮ ህወሓት ናብ ስልጣን ክሻዕ ዝመፅእ ዝተጠቐመሉ ድሕሪኡ ግን ንኹሉ ፈታዊ ናብ ፀላኢ እናቐየረ ናይ ውሽጥን ግዳምን ፀላእቲ ክሕይሉ ብምግባር ፅንተት ዘዋለደ፡ ፀረ ህዝቢ ትግራይ ስምዒታት ኣብ ኸባቢ ቐርኒ ኣፍሪቃ ክጠናኸር ዝገበረ ፀረ ዲሞክራሲ፥ ኣግላሊን ፀረ ልፍንቲን ተሞኩሮ እዩ ዘለና።

➢ ኣብ 2021-2023 ዓ/ም ብዳያስፓራ ተጋሩ ዝተመርሐ ምስ 8 (ሸሞንተ) ናይ ኢትዮጵያ ተቃልስቲ መሰል ርእሰ ውሳነ ሓይልታት ናይ ሓባር ፀላኢ ንምምካት ሰፊሕ ስሙር ግንባር ብኣሜሪካን ኬንያን ካልኦት ሃገራትን ኣፍልጦ ዝረኸበ ተጣይሹ ምንባሩ ይፍለጥ። እዚ ውን ግን ህወሓት ክቆፃፀሮ ከምዘይኽእል ምስተረደኣ ክፈርስ ጌርዎ እዩ።

5:3 ስሙር ግንባር ኣበይ ምስ መን ይግበር?

ስሙር ግንባር (ልፍንቲ) ኣብ ክልተ ምዕራፍ ክልተ ዓይነት ክጣየሽ ይክእል እዩ። ክልቲኡ ድማ ንትግራይ ኣድላይነቱ ኣዝዩ ወሳኒ እዩ።

ሀ፡ ቐዳማይ ምዕራፍ ስሙር ግንባር፡

 ኣብዝ ቐዳማይ ምዕራፍ ዝፍጠር ልፍንቲ፡ ስሙር ብሄራዊ ግንባር (national coalition) እዩ ክኸውን ዝኽእል። እዚ ብሄራዊ ግንባር ብደቂ ትግራይ ብናይ ትግራይ ሓይልታት ዝጣየሽ ሰልፊ እዩ። ዕላምኡ ኣብ ውሽጢ እቲ ብሄር/ ሃገር ዝተፈጠረ ብሄራዊ ሓደጋ ንምምካት ዝጣየሽ ልፍንቲ እዩ።

 ➢ ስሙር ግንባር መጀመርያ ኣብ ባዕልካ ምስ ኣብ ውሽጢ ትግራይ ዘለዉ ኩሎም ዓይነት ሓይልታት ብምጥማር ይጅምር። ካብ ውልቀሰብ ክሻዕ ዝተወደቡ ፖለቲካ ሰልፊታትን በርገሳውያን ማህበራትን ዝሓቖፈ ናይ ሓባር ስትራተጂካዊ ግንባር ወይ ጥምረት ክህሉ ብምግባር ይጣየሽ።

➢ ኣብ ዲሞክራሲያዊ ኣሰራርሓን ምክእኣልን ዝተመስረተ ብናይ ሓባር ሕጊ ዝምራሕ ኾይኑ ይጣየሽ።

➢ ኣሳታፊ ሓቋፊን ሰፊሕ መሰረት ዘለዎን ኾይኑ ይምስረት። እዚ ኣብ ቐዳማይ ምዕራፍ ብተጋሩ ናይ ፖለቲካ ሰልፍታትን ሲቭል ማሕብራትን ዝጣየሽ ስሙር ግንባር ወሳኒ እዩ ምኽንያቱም ኣብ ውሽጢ ትግራይ ዝተፈጠረ ናይ ህልውና ሓደጋ ብዘይካ ብሓድነት ብተናፀል ክፍታሕ ዝኸኣል ኣይኮነን። እቲ ካልኣይ ክለዓል ኣገዳሲ ጉዳይ እዚ ቐዳማይ ደረጃ ልፍንቲ ከይፈጠረካ ናብቲ ካልኣይ ምዕራፍ ምሕላፍ ጉጉይን ዘይሳኻዕን እዩ ዝኸውን።

ለ፡ ካልኣይ ምዕራፍ ስሙር ግንባር!

ስሙር ግንባር ንባህግን ድሕንነትን ተጋሩ ክዉን ንምግባር ዝግበር ምስ ካልኦት ካብ ትግራይ ወፃኢ ዝርከቡ ሓይልታት ውን ብስፍሓት ዝግበር ናይ ሓይልታት ጥምረት ምዃኑ ተደጋጊሙ ዝተገለፀ እዮ። በዚ መሰረት

➢ ምስ ኩሎም ኣብ ውሽጢ ኢትዮጵያ ዝርከቡ ንመሰል ርእሰ ውሳነ፥ ዲሞክራሲ፥ ፍትሒን ዝተፈላለየ ዝዓይነቱ ፀረ-ጭቆና ዝቃለሱ ሓይልታት

➢ ምስ ኩሎም ኣብ ኤርትራ ዝርከቡ ንወልቀ መላኪ ኢሳያስ ኣፈወርቂ ንምእላይ ዝቃልሱ ሓይልታት

➢ ምስ ኩሎም ኣብ ኸባቢ ቐርኒ ኣፍሪካ ኣንፃር ስርዓት መለኽቲ ዝቃለሱ ሓይልታትን ትካላትን ዝግበር ምሕዝነትን ምትሕግጋዝን ዝሓውስ ናይ ሓባር ግንባር እዩ ዝኸውን።

➢ ዕላማ ናይዚ ኣብ ካልኣይ ምዕራፍ ዝጣየሽ ስሙር ግንባር፡ ኣብ ሃገራዊን ዞባዊን ጉዳያት ናይ ሓባር ፖለቲካዊ፥ ዲፕሎማስያዊን ቁጠባውን ንጥፈታት ብሓባር ንምዕማምምን ምፍፃምን እዩ ዝኸውን። እዚ ኣብ ካልኣይ ምዕራፍ ዝጣየሽ ልፍንቲ ኩሉ ብፋሉልነት ኣባል ዝኾነሉ ዘይኮነስ ካብ ትግራይ ወፃኢ ምስ ዝህልዉ መሓዙት ዝግበር ልፍንቲ ስለዝኮነ በቲ ኣቐዲሙ ተጣይሹ ዝፀንሐ ቤት/ምክሪ ናይ ተጋሩ ብሄራዊ ስሙር ግንባር ዝውሰን ይኸውን።

5፡4 ስሙር ግንባር ኣበይ ይውዳእ?

➢ ኣብ ኩናትን ሰላምን መልኽዑን ኣፈፃፅምኡን ይፍለ ምበር ዘየቋርፅ ውራይ ናይ ህዝቢ ትግራይ እዩ። ናይ ተግባር መምርሒ (doctrine) ኾይኑ ዝነብር ክኸውን ኣለዎ።

➢ ትካላዊ ኾይኑ ክቅረፅ ኣለዎ።

➢ ናይ ሓደ ፖለቲካዊ ሰልፊ ድሌት መማልኢ እንትደሊ ዝገብሮ ጥራሕ ዘይኮነ ካብቶም ትግራይ ክህልውዋ ዝግባእ ብሄራዊ ትካል ሓደ እዩ ኽኸውን ዘለዎ። ብወድዓውነት ኣብ ትግራይ ዘሎ ናይ ሓይልታት ኣሰላልፋን ዕላማን ኣብ ትግራይ ብጭቡጥ ክልተ ብዕላማ ዝፈላለዩ ብኣሰላልፋ ዝተረሓሓቁ ሓይልታት ተፈጢሮም ኣለዉ። እቶም ሓይልታት እንመን ምኻኖም ብዝርዝር ትሕት ኢሉ ኣብ ሰንጠርዥ ዝረኣ ኾይኑ ኣፈላላዮም ከምዝስዕብ ኣብ ዞም ዝስዕቡ 8 ግልፂ ናይ ኣፈላላይ ነጥብታት ዝተመስረተ እዩ።

ሰንጠርዥ፡

 ቁ፡ 01                                                  ኣፈላላያት ዝንፅር

ሀ፡ ፖለቲካዊ ሰልፍታት ትግራይ

ኣብ ትግራይ ብዝተፈጠረ ኩነታት ዳርጋ ኩሎም ናይ ፖለቲካ ፓርቲታት ትግራይ ምስቲ ኣብ ስልጣን ንልዕሊ 33 ዓመታት ዝፀንሐ ህወሓት ብፍላይ ምስቲ መበል 14 ጉባኤ ኣሳሊጠ ዝብል ፍንጫል ጉጅለ ከምቲ ኣብ ሰንጠረዥ ፡01 ዝተቐመጠ ሰፊሕ ፖለቲካዊ ወድዓዊ ናይ ኣሰላልፋ ኣፈላላይን ተረእዩ እዩ። እቲ ኣፈላላይ ብፍላይ ምስቲ ሕጋዊ መንነትን ፖለቲካዊ ቅቡልነትን  እናሰኣነ ካብ ህዝቢ እናተነፀለ ዝፀድፍ ዘሎ ጉጅለ ኣብ ክዕረቅ ዘይኽእል ጎንፂ እዩ በፂሑ ዘሎ። እዚ ፍልልይ ብብሄርን ኸባቢን ሓዱሽ ናይ ኣሰላልፋ ሓይልታት ክወልድ ኪኢሉ እዩ።

 ሰንጠረዥ ፡           02 ሓይልታት ሰላምን ለውጥን ትግራይ

 ለ፡ ዘይፖለቲካዊ ሰልፍታት ትግራይ (በርገሳውያን ማሕበራት)

 ኣብ ውሽጢ ትግራይን ዳያስፖራን ዝተፈላለዩ ማሕበራዊ፥ ፖለቲካዊን ዲፕሎማስያውን ብዝተወደበ መልኽዕ ዝነጥፉ ሲቢል ትካላት (ሲቢል ማሕበራት፥ ኣድቦከሲ ውዳበታት) ፥ ዘሳትፍን ዝሓቁፍን ክኸውን ትፅቢት ይግበረሉ ። ንቅድሚት ግዱሳት ሙሁራት ተጋሩ ዝሓወሰ ናይ ሲቭል ማሕበራት ዝርዝር መፅናዕቲ ዝተማለኣ መረዳእታ ክሻዕ ዝጥርነፍ ኣብ 12 ደንበ ለውጢን ሰላምን ዝተሰልፉ ምንቅስቃሶም ብኡ ሰሪዖም ዝሰርሑ ዘለዉ ውዳበታት ዳያስፖራ እዞም ዝስዕቡ እዮም።

 ሰንጠርዥ ፡ 03 ዘይፖለቲካዊ ትካላት መጣምርቲ ሓይሊ ሰላምን ለውጢን!!

6፡ ዕላማ፥ ዕማምን ተልእኮን ብሄራዊ ስሙር ግንባር ሓይልታት ትግራይ!!

ዕላማ፥ ተልእኮን ዕማምን በቲ ኣብ ቀረባ ክጣየሽ ተገሚቱ ዘሎ ብሄራዊ ስሙር ግንባር (coalition) ዝንፀርን ዝውሰንን እዩ። ኣብዚ ፅሑፍ ከም ሓባሪ መበገሲ ኾይኖም ኣብ ግምት ክኣትዉ ዝግበኦም ዕላማ/ተልእኮ እዞም ዝስዕቡ እዮም።

 1. ድሕንነት ዜጋታት፥ ህልውና ብሄረ ትግራይን ዘውሕስ ንኹሉ ዝሓቁፍ ግዚያዊ መሰጋገሪ መንግስቲ ምጥያሽ፡ ምጥንካር።

2. ብናይ ደገ ሓይልታት ብወራር ተታሒዙ ዘሎ መሬት ትግራይን ብሕገ መንግስቲ መሰረት ምምላስን ብሰንኪ እዚ ዝተመዛበለን ዝተሰደዱን ተጋሩ ናብ ቦትኦም ምምላስ።

3. ኣብ ውሻጣዊ ፖለቲካዊ ጉዳይ ትግራይ ብምታንን ምክፍፋልን፥ መኣድንን መሬትን ብዘይ ሕጋዊ ኣገባብ ብምዝራፍ፥ ምስ ናይ ደገ ሓይልታት ብፋሉልነት ብምሽራኽ፥ ትግራይ ብሕጊ ዝምራሕ መንግስቲ ከይህልዋ ዘማስንዋ ዘለው ኮርን ካብ ኮር ንላዕሊን ኢሎም ንባዕሎም ዝሰየሙ ዕጡቋት ብምምካት ሓደጋ ዎርሎርድስ ምቅንጣጥ።

4. ድሕሪ ተፈፃምነት ውዕሊ ፕሪቶርያ፡ ኣብ ትግራይ ብናይ ህዝቢ መረፃ ዝጣየሽ መንግስቲ ዲሞክራሲያዊን ሕጋዊን መሰረት ክህልዎ ዝገብር ምቹው ባይታ ምስራሕ።

7: ብሄራዊ ስሙር ግንባር ሓይልታት ትግራይ ከመይ ይቐውም?

ዝጣየሽ ናይ ሓባር ብሄራዊ ግንባር፥

ሀ፡ ሰፊሕ መሰረት ዘለዎ ኾይኑ ይጣየሽ

ሀ፡1 ካብ ኩሎም ናይ ፖለቲካ ሰልፍታት ብማዕረ ውክልና የሳትፍ/ይሓቁፍ

ሀ፡2 ኣብ ለውጥን ሰላምን ዝነጥፉ ሲቭል ማሕበራት ተሳትፎኦም ብዝምጥን የሳትፍ

ሀ፡3 ኣብ ለውጥን ሰላምን ዝነጥፉ ሲቭል ትካላት ዳያስፖራ ንተሳትፎኦም ብዝምጥን ይሓውስ። ሀ፡4፡ ኣብ ለውጥን ሰላምን ትግራይ ዝነጥፉ ብውልቂ ዝነጥፉ ሙሁራት፥ ሰብ ሞያ ዲፕሎማሲን ፖለቲከኛታት ይሓውስ።

 ሀ፡5 ካብ ትግራይ ወፃኢ ኣብ ኢትዮጵያ ብፍላይ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ነበርቲ ተጋሩ ኣብ ለውጢን ሰላምን ዝነጥፉን ዝኣምኑን ዝተወደቡን ብውልቂን ይሓውስ።

ሀ፡6 ኣባላት ሰራዊት ሰላምን ሓርነትን ብዘይ ድምፂ ክሳተፉ ዝፈቅድ ክኸውን ይምረፅ

ለ፡ መሪሕነት፡ ብመረፃ ዝተረጋገፀ ኾይኑ ይምስረት

ለ፡1 x ቁፅሪ ዘለዎ ብመረፃ ዝቆመ ቤት/ም/ሪ ብሄራዊ ስሙር ግንባር ብኮንፈረንስ ይጣየሽ።

ለ፡2 ፐረዚዳንትን ምክትልን ብቤት ም/ሪ ይምረፁ፡፡

ለ፡ 3 ኣብ ትሕቲ ፕረዚዳንት ዝሰርሕ ስራሕ ፈፃሚ ኣካል የጣይሽ።

 ለ፡3 ትካላዊ ቅርፅን ኣሰራርሓን ተኸቲሉ ንታሕቲ ዝወርድ ሰንሰለት ክህልዎ ይግመት

8 ; ካልኣይ ምዕራፍ ስሙር ግንባር

ኣብዚ ምዕራፍ ዝስለፉ ካብ ትግራይ ወፃኢ ምስ ዘለዉ ሓይልታት ዝግበር ሽርክና (ስሙር ግንባር) እዩ ዝኸውን። ኣብቲ ቀዳማይ ምዕራፍ ዝፍጣር ብሄራዊ ስሙር ግንባር እዩ ዝበሃል። እቲ ካብ ትግራይ ወፃኢ ዝግበር ልፍንቲ፡

    1. ድሕሪ ስሙር ብሄራዊ ግንባር ትግራይ ዝጣየሽ ግዜን ኩነታትን መሪፅካ ዝግበር እዩ።

   2. ምስቲ ናይ ትግራይ ብሄራዊ ስሙር ግንባር ዝግበር ናይ ሽርክና ውዕል እዩ ዝኸውን።

   3. ስልታዊን ስትራተጂካዊን ተፈጥሮን ባህሪን ዘለዎ እዩ ዝኸውን።

   4. ኣብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ምስ ዘለዉ ሓይልታት ቀዳምነት ሰሪዕካ ዝጣየሽ ልፍንቲ እዩ ዝኸውን።

ኣብቲ ዝቅፅል መድረኻት ቃልሲ ዝጣየሽ ልፍንቲ ስለዝኾነ ኣብዚ ምዕራፍ ከም ቀዳማይ ኣጀንዳ ሰሪዕና ኣይንሰርሓሉን። ኣብቲ ዝሓልፈ ፀረ ዘርኢ ምፅናት (ጆኖሳይድ) መኸተ ትግራይ ትስዕር ምስ ትግራይ ተሰሊፎም ዝነብሩ ሓይሊታት ዘርኢ ሰንጠርዥ (ፀብፃብ) ነቲ ቀፃሊ ዕማም ምጥያሽ ልፍንቲ እንታይ ከምዝመስል ሓባሪ ሰነድ ብእዋኑ ክቐርብ እዩ። ንሕዚ ግን ኣብ ውሽጢ ትግራይ ብናይ ትግራይ ሓይልታት ዝጣየሽ ስሙር ብሄራዊ ግንባር ኣብ ምጣያሽ ምርብራብ ብሕታዊን ወሳኒን መዋፅኦ ትግራይ እዩ። ካብዚ ወፃኢ ዝህሉ መፍቲሒታት መቀፀልታ ናይዚ ስሙር ብሄራዊ ግንባር እዩ ክኸውን ዝኽእል።

መጠቃለሊ

ህዝቢ ከይሓዝካ ዝግበር ስሙር ግንባር ጎዶሎነት ስለዝኸውን፡ ኣስተምህሮን ጎስጓስጓን ኣብ ህዝቢ ትግራይ ብቀፃልነት ክሰርሓሉ ይግባእ። ትግራይ ብዕስለ ፖለቲካን ካድረታትን ዘሪኦ ዘሎ ዝተወናበደ ዝንቡዕ ኣረዳድኣ ኣብ ፍፁም ጥፍኣት ከብፀሖ ዝኽእል እዩ። ኣብ ብሄረሰባትን ስሙር ግንባርን ሚዛኑ ዝይሓለወ ፍትሓዊ ኣረዳደኣ ንባዕሉ ክብል ብፓነላትን ክፉት ዘተን ክስተኻኸል ክግበረሉ ይግባእ።

References: (መወከሲ መፃሕፍቲ)

1. Daron Acemoglu and James Robinson, Why nations fail. Crown publishing group LLC. NY, 2012.

2. J.A. G Roberts, A, Concise history of China, Harbard University press, 1999.

ብስራት ኣማረ

30 June 2025